Demokracia e Rrejshme

Nga: Bekim BALIQI

Kushdo që merret përnjëmend me studime politike, mund të vërtetoj se sa vështirë është të përkufizohet demokracia. Aq më tepër, sa vështirë është të jetësohet ajo. Përveç tjerash, edhe për arsyen se ajo perceptohet nga vendi në vend ndryshe dhe praktikohet nga politikanët në forma të ndryshme. Veçanërisht vendet në tranzicion, e kane shumë vështirë të konsolidojnë demokracinë, e sidomos atëherë kur klasa politike nuk është aq e përgjegjshme dhe e zellshme. Për të mos teoretizuar dhe elaboruar më gjerësisht në këtë teme aq komplekse, na duhet veç një vështrim i shkurtë analitik i kampanjës parazgjedhore. Kjo fushatë ilustron më së miri nivelin e demokracisë sonë kosovare.
Le te kuptohemi, fushata parazgjedhore kudo ne bote është një lloj cirkusi politik me shumë inskenime, vetëlavdërime dhe show-a partiake. Por në krahasim prej tyre, kjo në Kosovë ka “ëmbëlsira” parazgjedhore që janë vetëm te imagjinuara dhe me premtime të hiperbolizuara. Kandidatët premtojnë thuaja njëzëri, çudira ekonomike, ulje radikale të papunësisë, rrugë nga më të modernet, arsim shumë të avancuar etj. Por askush prej tyre nuk sqaron konkretisht dhe në mënyre të besueshme se si vallë do ti arrinin të gjitha këto. Si do ta financonin infrastrukturën rrugore në vlerë miliardësh, aq me tepër si do ta luftonin korrupsionin ata që ndërtuan vila marramendëse brenda një mandati të vetëm! Këto dhe shume dilema të tjera neveritëse, kane rezultuar nga një mendësi hipokrizie dhe nga një demokraci e rrejshme në protektoratin e quajtur Kosovë. Se me çfarë ofertash kane hyrë partitë politike në këto zgjedhje flasin vet sloganet e tyre më së miri. Pjesa më e madhe e parullave dhe thirrjeve të tyre janë jo vetëm futuristike, por edhe shumë ironike për vendin më të varfër në Evropë, siç është Kosova. Bile disa parti, e shohin veten në një lloj misionimi kuazi-hyjnor, kur na dëftojnë se cila është rruga e drejtë dhe se sa afër parajsës do jemi me ta. Me ata qe po e sjellin dalëngadalë ketë vend para një lufte qytetare, do te jemi në fakt me afër ferrit. Të tjerët, mundohen që t´ia kthejnë krenarin një shoqërie e cila edhe këtë vit mbetet pa pavarësinë aq shume të premtuar, një shoqërie të lodhur nga një politik shterpe, një shoqërie të gërditur nga atdheu i vet sherri i një politike të keqe. Partitë tjera gjithashtu demonstrojnë kreativitetin e tyre artistik duke thurur vargje me dëshira të panumërta dhe ëndrra të ëmbla për qytetarët. Gjëra që nga perspektiva e tashme (pa rrymë, ujë dhe ndoshta edhe pa bukë) mbetet një sarkazëm i llojit të vet.
Derisa ajo pjesë e së ashtuquajturës “shoqëri civile”, u shit për ndonjë pozitë të premtuar, për inate të ngushta politike apo thjeshte për lakmi të pushtetit. Pjesa tjetër po ballafaqohet ende me dilemën e bojkotit apo pjesëmarrjes në këto zgjedhje dhe po demonstron pafuqinë reale të saj për të përmirësuar politikën në vend dhe për demokratizimin e shoqërisë. Sepse varësia e tyre nga donatorët, frika nga “pozicionimi” i gabueshëm dhe dominimi i medieve nga partitë politike, e ngulfaten gati çdo iniciative të mirëfillte deri në margjina qesharake. Sidoqoftë, çka na duhet vërtete neve sot, nuk janë parajsat e premtuara, as dyfishime buxheti ne letër, por ofertë të realizueshme dhe me plan konkret siç bëhet gjithkund në botën normale. Të debatohet e diskutohet me argumente për ngritje-ulje tatimore, për reforma administrative, për sistemin gjyqësorë, për politiken sociale etj. Dhe vetëm atëherë mund te flitet për një fillim te demokracisë dhe për zhvillim të mirëfilltë të politikbërjes. Sepse, nëse demokracia nënkupton sundimin e popullit, deri sot këta politikan kane ikur prej tij si prej dreqit. E neve na mbetet vetëm të shpresojmë se afërsia dhe hapja e partive nuk do të ndodh veç gjatë fushatave parazgjedhore. Dhe se vota jonë do të e ndryshoj vërtete këtë trend negativ të deritashëm në politik.

Rënia e maskave politike

Nga:
Bekim Baliqi

Tashmë dihet botërisht se zgjedhjet e para në Kosovën e pasluftës janë shtyrë nga komuniteti ndërkombëtar, për aq kohë sa ishin ata të sigurt se partitë politike ose thënë më mirë partia e moderuar- e për këtë merrej LDK- ja, mund të fitonte shumicën e votave në zgjedhjet e lira. Dhe LDK-ja jo vetëm që doli e para por i bëri zgjedhjet e ardhshme si një lloj rutine periodike, ku vërtetohej mandati i tyre ose zgjedheshin me pak mund përsëri. LDK-ja e tashme nuk është më lëvizje e disidenteve, me frymë intelektuale dhe me maturi të respektueshme politike. Sot ajoështë më tepër një parti populliste ( po jo popullore!) pa ndonje platformë programore apo pikënisje ideologjike. Krejt çka i bashkon anëtaret e saj është dëshira e tyre e flakët për pushtet.
Në këto zgjedhje LDK-ja hyn jo vetëm pa Ikonën e vet dhe garantuesin e fitores së saj, por edhe me shumë më pak vetëbesim dhe orientim të duhur.. Gjëra të cilat shihen qartazi nëpër këto fushata parazgjedhore, ku në mungese të ndonjë oferte reale, premtimi te besueshëm ose thjeshtë të ndonjë arsye të arsyeshëm për ri-votimin e tyre, ata akuzojnë me paragjykime më të ulëta rivalet e tjerë politik. Kjo në një demokraci të vërtete nuk do të duhej të ndodhte assesi. Por, frika nga e ardhmja dhe pasiguria qon domosdo në neurozë, madje në kontekstin kosovar deri edhe në agresivitet. Kjo duhet të jetë shkaku kyç pse anëtaret e tashëm dhe ata të dikurshëm të LDK-së i kanë humbur nervat dhe përdorin një diskurs të ashpër. Arsyeja tjetër e kësaj pakorrektësia politike qëndron gjithashtu në faktin se humbja e pushtetit do të mund të qonte LDK-në në opozitë, që për një pjesë të qeverisë së sotme do të ishte politikisht fatale, sepse në mungesë të ndonjë profesionit, atyre do t´iu rrezikohej edhe mundësia e punësimit. Sigurisht, gjate këtyre viteve në pushtet një pjese e tyre e ka “siguruar” të ardhmen edhe për një kohe të pacaktuar, kështu që ndonjë motel apo restorant luksoz do te mund te zbukuronte Prishtinën në një të ardhme jo fort të largët. Kurse ata që ishin dikur në LDK-e dhe sot veprojnë në partitë e tjera, bëhen të zhurmshëm dhe padurueshëm pasi këto zgjedhje paraqesin shansin e fundit për një Comeback të tyre, andaj ata me çdo kusht donë të jenë pjese e lojës politike. Si një satisfaksion i egos së tyre dhe nga inati politik ndaj ish-kolegeve.
Sidoqoftë, frustrimi parazgjedhor në këtë Parti e ka bazën edhe në kalkulimet e ndryshme elektorale, pasi qe po hetohet atmosfera jo fort e kënaqshme për ta. Llogaritjet se një parti tjetër do të mund të ishte e para dhe se ajo eventualisht do të mund të bënte koalicion me ndonjë parti tjetër i lëne shumë anëtarë të LDK-së pa gjumë, e ndoshta shpejt edhe pa karrierë politike. Të gjitha partitë e mëdha në vendet Paskomuniste, kane pas nga një humbje që rrjedh në mungesë të dezorientimit total dhe mos-reflektimit të tyre. A do të ndodhë kjo me LDK-në, nuk mund te thuhet saktësisht akoma. Por dihet fare mire që kjo parti, dikur e pathyeshme, ka nevojë shumë të madhe të ndërmerr patjetër reforma rrënjësore dhe të hapet për forca të reja, sepse me këtë konservim ajo është ndryshkë krejtësisht. Prandaj, ndoshta dalja në opozitë do te iu bënte pak mirë atyre zotërinjve të nervozuar në LDK-ë që të marrin kohë për një fazë meditim. Atyre iu duhet vërtet një periudhë që të mendojnë për lëshimet, të metat dhe gabimet e bëra, si dhe te mbledhin energji për një ri-konsolidim të radhëve, ideve dhe vizioneve të reja. Tash radhën e kanë partitë tjera, të cilat nuk guxojnë të përsërisin gabimet e partive ne pushtetin e sotshme. Sepse, pushteti nuk është i përjetshëm e edhe vota e merituar mund të jetë e dhimbshme.

IN MEDIA RES!

In Meda Res! - ose cka mund te bejme me Politike sot?
BEKIM BALIQI
Atë rëndësi që e kishin dikur juristët në politikë dhe në udhëheqjen e shtetit, sidomos gjatë dy shekujve të fundit në Evropën perëndimore-, siç na e dëshmon këtë edhe sociologu Max Weber-i në ligjëratën e tij te famshme >Politika si profesion<, sot mund të themi lirishte se këtë rol e kanë përvetësuar gazetarët, ani pse në një dimension dhe nga një pozicion tjetër i veprimit. Dhe asgjë të keqe në këtë transformim profesionesh nuk do të kishte, sikur gazetarët të e kryenin detyrën e tyre si duhet. Mirëpo çka është në te vërtetë puna e gazetarit? Ajo është në fakt për një shoqëri aq e rëndësishme dhe e gjerë saqë në një shkrim të këtillë s´do te mund te përkufizohej dot. Ndoshta më mirë do të ishte sikur të përgjigjemi në atë se çka s´duhet të jetë gazetari. Në rend të parë gazetari s´duhet assesi të jetë lajmërues, kasnec apo me një theks banal të themi vetëm “spiker”. Por në kuptimin e gjerë të fjalës informues i opinionit, i cili gjatë pasqyrimit të realitetit të jetë në gjendje përmbajtjen e saj edhe ta verifikoj, gjë që në gazetarin e sotme kosovare shumë rrallë ndodhë. Gjithashtu gazetarët gjate intervistave nuk duhet në asnjë mënyre te jenë vetëm në pozitën e bartësve të mikrofonit apo kamerës, por që të intervistuarin në mënyre permanente e përballin me fakte objektive dhe reale. Edhe nga kjo simptomë vuan gazetaria jonë.
Një pjesë e madhe e gazetarëve kosovarë, në vend të opinionit krijojnë “myshteri” të tyre, në vend të lexuesit kane “shfletues”, në vend se të jenë kritikë dhe hulumtues ata janë më shume oportunistë dhe konformistë, në vend se të jenë garant të fjalës së lirë ata bëhen servil të mendimit njëdimensional. Dhe për fatkeqësi më të madhe ata vihen (thuaja vullnetarisht) në shërbim të politikës ditore, të ndonjë partie apo te grupi të caktuar interesash. Për një vend në transicion demokratik, siç është Kosova, kjo gjë është e mjerë dhe njëkohësisht tragjike.
Formula e njohur e shkencëtarit amerikan Harold D. Lasswell nga viti 1948; “Kush thotë çka, në cilin kanal (medium), kujt dhe me çfarë efekti”, e cila përkundër kritikës për mungesë të një feedback-u nga recipientët, përbën akoma bazën e analizës komunikatave, sot tek ne kjo është reduktuar në vetëm “Kush dhe çka tha”. Për të e argumentuar këtë pohim, ia vlen që të i analizoni gazetat e shumta ditore e të i ndjekeni lajmet e medieve elektronike dhe do te bindeni se kemi të bëjmë me tituj gati identik që kanë burimin e njëjte informate dhe që fokusohen vetëm në deklarata personash. Kështu mediumet e ndryshme ( të vetëquajturat; të pavarura) e humbin rolin dhe funksionin e tyre përcaktues duke u bërë në këtë mënyrë zëdhënëse të qarqeve të caktuara interesash, qofshin politike, ekonomike apo klanore. Gazetari nuk e kryen punen vetem nese arrin tek informata, por me rendesi eshte qe edhe transmetimin dhe interpretimin e permbajtjes te e kryeje si duhet, te i jep pra nje kuptim. Mirëpo në anën tjetër, edhe aktoret politik kalojnë shumë më shumë kohë nëpër Konferenca për shtyp dhe i kushtojnë rëndësi më të madhe deklaratave për media sesa të punojnë në përmbushjen e obligimeve të duhura-, për shembull në shqyrtime ligjesh, tatimesh, në programe apo koncepte politike. Ky fenomen i simbiozës reciproke ndërmjet Politikes dhe Medieve është definuar nga politologu gjerman Thomas Meyer si “Mediokraci”, mirëpo në hipotezat e tij bëhet shumë më pak fjalë për një “blerje” ose instrumentalizim të gazetarëve nga politikanet, sesa për shtimin e prezencës se politikaneve ne media dhe varësisë mediale të politikës. Megjithëse kjo nuk do të thotë se gazetaria e humb rolin e saj objektiv dhe kritik që e ka ne shoqëri. Duke e imituar këtë tendencë globale të profesionalizmit medial të politikës, qoftë përmes PR- stafit, zyrave për informim apo veshjes dhe paraqitjes sa me “artistike” para kamerave, politikanët kosovare jo vetëm që dalin në këtë mënyre si gjynahqar por bëjnë kot edhe harxhime të dyfishte. Sepse janë gazetaret e medieve të “pavarura” që do kryenin këto pune dhe te propagandonin për të lartpërmendurit edhe falas. Duhet thënë se jo vetëm në regjime totalitare dhe autoritare, por edhe në ketë demokracinë tonë të brishtë gazetari ka filluar gjithnjë e më tepër të bëhet një lloj postieri i politikes dhe politikaneve. Nëse vazhdohet me këto tendenca, të rrezikshme për demokraci, koha kur do të na imponohen mendimet politike nga një politikë dhe gazetari e tillë nuk do te jete edhe aq e largët. Nuk do të ishte gjithashtu larg mendsh se do të mund të mbanim ditar të fshehtë sikur personazhi fiktiv Winston Smith në satirën e njohur “1984” te Georg Orwellit.